Achter in de kerk hangt een fraaie oude kaart van Engelen en omgeving. Deze kaart is ook afgedrukt in “De oude Lambertus“, het boekje over onze kerk *). De kaart dateert van 1658 maar is in 1757 herdrukt. Auteur van de kaart is J. Bastingius uit ’s-Hertogenbosch. Het is niet duidelijk of dit een exemplaar van de eerste of de tweede druk is.

KaartKerk

De kaart is één blad van een polderkaart van het gebied ten noordwesten van ’s-Hertogenbosch die in totaal zes bladen beslaat. Een volledige kaart bevindt zich in het Stadsarchief van de stad.

Op de tamelijk lege kaart staat Engelen mooi in het midden met een vroege afbeelding van ons kerkje. Linksboven is een hoekje van de stad te zien (‘de Papenbril’) en het dorp Orthen. Op de hoek van de Bosse Sloot en de Dieze staat het fort Engelen, waarvan de contouren nog in het landschap te zien zijn en waarvan de grond nog altijd in bezit is van onze gemeente.

Het zuiden is op deze kaart boven, zodat het fort Creveceur aan de onderkant van de kaart ligt. Pas in de negentiende eeuw is de afspraak gemaakt om op kaarten het noorden boven te tekenen. Binnen het fort Creveceur is het garnizoenskerkje dat lang een zelfstandige gemeente huisvestte, maar die na de verwoesting van het kerkje door de Fransen in 1673 met de kerk van Engelen is verenigd. Op de Maas zijn zeilschepen te zien, soms met de driekleur gehesen. Rechts is nog net Heusden te zien. Engelen behoorde in die tijd tot de classis Heusden.

Boven de Maas, links van Creveceur, staat een klein huisje afgebeeld met daarbij het woord ‘jacketroij’. Ik heb de betekenis van dat woord helaas niet kunnen vinden.

Zo hangt er in ons kerkje een mooie oude kaart met (de kerk van) Engelen in het midden.

Kees van Grootheest, februari 2014

Naschrift: de hierboven beschreven kaart hing van 2014 – 2016 in de Oude Lambertus. Na de restauratie, die afgerond werd in 2016, is de kaart niet teruggehangen, wegens het ontbreken van een plaats die voldoende recht deed aan deze prachtige prent. Begin 2019 is de kaart geschonken aan een scheidend kerkenraadslid, vanwege diens grote inzet en verdienste voor de Protestantse Gemeente Engelen.

*) Van het boekje ‘De oude Lambertus’, geschreven door Ans Vermeijden en Kees van Grootheest, zijn nog enkele exemplaren beschikbaar (à € 10). Bestellen kan via: scriba@kerk-engelen.nl