Hoewel het natuurlijk al het hele jaar feest is, was het hoogtepunt toch het naspelen van de slag rond Engelen. Al in een vroegtijdig stadium werden we er als kerken bij betrokken. Ze gaat dat in Engelen; de lijnen zijn kort; iedereen kent iedereen en de kerk ligt nog midden in het dorp, ongeacht hoeveel mensen er nog naar toe gaan op zondagmorgen.

Maar deze morgen lagen de kerken terzijde, omdat bij het terrein waar de slag zou plaatsvinden een grote tent was gebouwd. Van die tent mochten wij gebruik maken. Ik laat even in het midden of de opening plaatsvond met de oecumenische kerkdienst, of met de kanonschoten van de wethouders. Dat laatste lukte niet helemaal, dus laten we het op het eerste houden.

Eng 1200-4Eng 1200-6Eng 1200-1Eng 1200-7

Het was een indrukwekkende goed bezochte viering. We hadden tevoren afgesproken dat het geen historiserende viering zou worden en wij geen re-animators (zoals de acteurs in het spel van de historie genoemd worden) maar een eigentijdse viering. Zo willen we duidelijk maken hoe wij in onze tijd kerk zijn en hoe we nu met elkaar omgaan. Terwijl dat in het verleden niet altijd mogelijk was.

Eng 1200-2Eng 1200-6Eng 1200-5Eng 1200-3

Als wij iets eigentijds vormgeven, dan nemen we natuurlijk de kerk mee. We hielden een dienst die we op zich ook gewoon in de eigen kerk zouden kunnen houden. Maar weer geen dienst zoals die er normaal uit ziet, zeker niet in oecumenisch verband. Zo’n tent brengt met zich mee dat er al een ontspannen sfeer is, anders dan het vaak meer plechtige karakter van de andere vieringen.

Met dat plechtige is overigens niets mis. Ik denk dat het zelfs de kracht van de kerk is dat wij in staat zijn nog te raken aan het oer-besef van mensen dat er dingen heilig zijn, waar je met gepaste eerbied mee om gaat. Daaraan is behoefte. Alles is wel heel erg verregaand geëgaliseerd en vervlakt. Je moet kunnen zeggen wat je denkt en kunnen doen wat je wilt.

De begrenzing daarvan ervaren we dagelijks. Maar meestal kunnen we dat ook negeren, door binnen de grenzen van de mogelijkheden te blijven. Het lijkt bijna of we een soort tijdloosheid creëren, alsof wij zelf de ontknoping van de tijd zijn. En niet het onderdeel van een veel groter geheel, waar je bij hoort. Ongeacht of je daar u wel of niet voor kiest.

Engelen 1200 was wat dat betreft een mooie oefening. Wat is er veel gebeurd rond ons dorpje op de dijk en de terpen. Mensen wensen altijd een rustig en enigszins overzichtelijk leven. Het kan zomaar anders worden. Aan de ene kant denken wij dat het ons niet zal gebeuren en aan de andere kant maken we ons zorgen. Bijvoorbeeld over veel vreemdelingen in ons land die andere culturen, opvattingen en gedrag met zich meebrengen.

Wat dat betreft kijk ik met verrassing en bewondering naar onze oosterburen, waar Angela Merkel de angst voor het vreemde terugverwijst naar de angst in onszelf. Ze roept iedereen die bang is voor de islam op weer naar de kerk te gaan. Dan weet je weer waar je zelf vandaan kom, wat onze roots zijn. En hoe we anderen met ons eigen geloof en de overtuigingen die daar uit voortkomen tegemoet kunnen treden. Ik hoor dat met groot respect en denk: wie zegt zoiets nu een keer in ons land.

1200 jaar Engelen valt bijna samen met 1200 jaar christendom in de Nederlanden. De kerk heeft al vele stormen en oorlogen overleefd. Het gebouw kwam er af en toe zwaar geschonden uit. En ook de gemeenschap kende grote dieptepunten. We staan op het kantelpunt van een nieuwe tijd. Landelijk wordt de vraag gesteld hoe we kunnen anticiperen op de kerk in 2015. Wij doen dat ook.

Maar wij zijn als gemeente niet vergelijkbaar met de kerk zoals we die elders in het land tegenkomen. We hebben de laatste 10 jaar ook een ander proces doorgemaakt. Geen afkalving, maar opbouw. Geen verwarring, wel heroriëntatie. Geen automatische zekerheden, maar wel zoeken in geloofsvertrouwen.

Ik ga niet zeggen dat er nog een dorpje over is op de rand van het land, waar weerstand wordt geboden aan de overmacht*. Maar ik geloof oprecht in de kracht van de geloofsgemeenschap. Daarvoor hoef ik geen 1200 jaar terug. Dan word ik al heel erg blij van het afgelopen jaar. En dat geeft geloof en moed voor een komende jaar. En vele jaren daarop volgen.

ds. Roel Knijff

* wie dit niet herkent leze Asterix

Lees ook het artikel geschreven door mw. Ans Vermeijden